«Έφυγε» σε ηλικία 97 ετών ο Ζυλ Ντασέν

Την τελευταία του πνοή άφησε σε ηλικία 97 ετών, στο σπίτι του στην Αθήνα, ο σκηνοθέτης, διανοούμενος και σύντροφος της Μελίνας Μερκούρη, Ζυλ Ντασέν.
Η εξόδιος ακολουθία θα πραγματοποιηθεί δημοσία δαπάνη το μεσημέρι της Τετάρτης στον ισραηλιτικό τομέα του Γ' Νεκροταφείου Αθηνών, ενώ η ταφή του θα γίνει στο Α' Νεκροταφείο, δίπλα στη σύντροφο της ζωής του, Μελίνα.

Ο Ζυλ Ντασέν γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1911 στο Μιντλτάουν του Κονέκτικατ στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Κατά τις διώξεις του Μακαρθιμού εγκατέλειψε τις Ηνωμένες Πολιτείες και εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Όταν κλήθηκε για εξηγήσεις από το Κογκρέσο κατηγορούμενος για αντι-αμερικανική δράση γύριζε την ταινία Night and the City.
Παντρεύτηκε αρχικά την Μπεατρίς Λονερ. Aπέκτησε δύο παιδιά, το διάσημο τραγουδιστή Τζο Ντασέν (1938-1980) και την ηθοποιό Ζουλί Ντασέν.
Βαθιά τη ζωή του χάραξε ο έρωτάς του με τη Μελίνα Μερκούρη, την οποία παντρεύτηκε και ακολούθησε στην Ελλάδα, μετά την πτώση της Χούντας των συνταγματαρχών.
Γνωστός και για την αντιδικτατορική του δράση ο Ντασέν είχε πει «ζούσα μια διαφορετική εξορία από το '67 έως το '74 σκηνοθέτησα μία μόνο ταινία γιατί η καρδιά μου είχε μόνο απογοήτευση για τη δικτατορία στην Ελλάδα. Αφοσιώθηκα στη Μελίνα μένοντας πλάι της όσο το δυνατόν περισσότερο, οι ταινίες δεν βρίσκονταν καν στο μυαλό μας, γυρίσαμε μία , την Υπόσχεση την Αυγή απλώς και μόνο επειδή είχαμε υπογράψει τα συμβόλαια».
Ο ίδιος ο φιλέλληνας σκηνοθέτης είχε δηλώσει «ήμουν Έλληνας ακόμη κι όταν δεν το γνώριζα. Η Ελλάδα είναι το σπίτι μου».
Τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρήθηκε από προβλήματα υγείας αλλά η κατάστασή του είχε επιδεινωθεί το τελευταίο διάστημα.
Με τη Μελίνα Μερκούρη γύρισε εννέα ταινίες, μεταξύ των οποίων Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Τοπκαπί, Φαίδρα και Ποτέ την Κυριακή η οποίο πήρε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Καννών, το 1960.
Άλλες ταινίες που σκηνοθέτησε: Circle of Two (1980), Κραυγή Γυναικών (1978), Promise at Dawn (1970), Up Tight! (1968), Hamilchama al hashalom (1968), 10:30 P.M. Summer (1966), La Legge (1959), Du rififi chez les hommes (1955), Night and the City (1950), Thieves' Highway (1949) The Naked City (1948), Brute Force (1947), A Letter for Evie (1946), Two Smart People (1946), The Canterville Ghost (1944), Young Ideas (1943), Reunion in France (1942), The Affairs of Martha (1942), Nazi Agent (1942), The Tell-Tale Heart (1941)
Η ταινία του Ποτέ την Κυριακή ήταν υποψήφια για Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου, απέσπασε όμως τελικά το Όσκαρ καλύτερης μουσικής και τραγουδιού για τα Παιδιά του Πειραιά.
Μετά το θάνατό της, διάσημης ηθοποιού και πολιτικού, έγινε πρόεδρος του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη, μέσω του οποίου ενίσχυσε το αίτημα για επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού.

Θλίψη στον πολιτικό κόσμο

Συλλυπητήριο τηλεγράφημα έστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. «Ο Ζυλ Ντασσέν υπήρξε ένας μεγάλος δημιουργός και αγωνιστής της Δημοκρατίας» ανέφερε.
«Αγάπησε και κατάλαβε την Ελλάδα όσο λίγοι και έδειξε στον κόσμο με τη δύναμη της έβδομης τέχνης την ευγένεια και την πηγαία δημιουργική δύναμη του λαού μας. Ο Ζυλ Ντασσέν συνέχισε με πίστη τον αγώνα της Μελίνας Μερκούρη για τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Ήταν ο κατεξοχήν Έλληνας με την ισοκράτεια έννοια».
Ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μετά την ανακοίνωση της είδησης του θανάτου Ζυλ Ντασέν δήλωσε ότι: «Η Ελλάδα θρηνεί την απώλεια ενός σπάνιου ανθρώπου, ενός σημαντικού δημιουργού και πραγματικού φίλου. Θρηνούμε την απώλεια ενός Έλληνα πρώτης γενιάς που μαζί με τη σύντροφό του, την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, δεν σταμάτησε ποτέ να δείχνει έμπρακτα την αγάπη του για καθετί σπουδαίο και πραγματικό που γεννήθηκε σε αυτό τον Τόπο. Για όσους είχαμε την τιμή να τον γνωρίσουμε προσωπικά, το πάθος, η ακατάβλητη δημιουργική του ενέργεια, η αγωνιστικότητα και η ευγένεια του θα μείνουν αξέχαστα. Για τις γενιές των συμπατριωτών του Ελλήνων του αύριο, το πολυδιάστατο έργο του θα μείνει ζωντανή παρακαταθήκη».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Α. Παπανδρέου δήλωσε: «Ένας καλός μας φίλος, ένας μεγάλος Έλληνας έφυγε σήμερα από κοντά μας. Ο Ζυλ Ντασέν, ο Τζούλι της Μελίνας, ο πολίτης του κόσμου, ο άνθρωπος της τέχνης και του πολιτισμού.
»Αγωνίστηκε με πάθος και αυταπάρνηση για την ελευθερία και την δημοκρατία. Τον κυνήγησαν γι' αυτό. Δεν τον λύγισαν, αντίθετα τον πείσμωσαν. Με την Μελίνα έγιναν σύμβολο αντίστασης ενάντια στην εφτάχρονη δικτατορία. Το μεγάλο έργο που αφήνει πίσω του, παγκόσμια γνωστό, μας κάνει υπερήφανους. Θα τον θυμόμαστε πάντα. Και θα συνεχίσουμε τον αγώνα που έδωσε με την Μελίνα και συνέχισε να δίνει μέχρι την τελευταία του στιγμή, για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα».
«O Ζυλ Ντασέν υπήρξε ο καλός Αμερικάνος, ο παγκόσμιας αναγνώρισης σκηνοθέτης, ο διανοούμενος που δεν υπέκυψε στις πιέσεις του Μακαρθισμού, ο φιλέλληνας που έγινε Ελληνας και μαζί με την Μελίνα Μερκούρη αυτοί που εκφράσανε τον μεγάλο αγώνα για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Όλη η Ελλάδα τον αγαπούσε και πενθεί για την απώλειά του» σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέκος Αλαβάνος.
«Ήμουν Έλληνας ακόμη κι όταν δεν το γνώριζα. Η Ελλάδα είναι το σπίτι μου» με αυτά τα λόγια ο Ζυλ Ντασέν είχε περιγράψει τη σχέση και τα αισθήματα που έτρεφε για την Ελλάδα. Από χθες το βράδυ, ο μεγάλος καλλιτέχνης, που σημάδεψε όσο λίγοι την εξέλιξη του κινηματογράφου, δεν βρίσκεται ανάμεσά μας. Θα τον θυμόμαστε πάντα με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη για όσα πρόσφερε στην Ελλάδα και στον Πολιτισμό» δήλωσε ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης.
Ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης ανέφερε: «Χάθηκε ένας άνθρωπος εξαίρετης ευγένειας και καλλιέργειας, ένας δημιουργός διεθνούς αναγνώρισης, ένας διανοούμενος που αγωνίστηκε για τη Δημοκρατία, ένας μεγάλος Έλληνας. Ο Ζυλ Ντασέν τίμησε την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό με πάθος, τόσο με τις ταινίες του όσο και με τον αγώνα που έδωσε μαζί με τη σύντροφο της ζωής του, την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στον τόπο τους. Το έργο και η δράση του θα αποτελούν πάντα σημείο αναφοράς για όλους μας».
«Ένας μεγάλος Έλληνας έφυγε από κοντά μας. Δημιουργός, αλλά και αγωνιστής της Δημοκρατίας, ο Ζυλ Ντασέν, αυτός που ήταν 'Έλληνας ακόμη κι όταν δεν το γνώριζε', έδωσε πολλά στην πατρίδα μας και πήρε μαζί του την αγάπη όλων μας. Έγινε, μαζί με τη σύντροφό του Μελίνα Μερκούρη, σύμβολο αντίστασης στη δικτατορία, αλλά και προσφοράς στον Πολιτισμό του τόπου μας. Φεύγει την ίδια χρονιά που ολοκληρώνεται το Μουσείο της Ακρόπολης, την ίδια στιγμή που ο αγώνας για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα αποκτά μια νέα διάσταση. Η μνήμη του θα είναι αιώνια. Η Βουλή των Ελλήνων αποτίει τον οφειλόμενο φόρο τιμής στον Έλληνα αυτό και δεσμεύεται να κρατήσει ως ζωντανή παρακαταθήκη το έργο του» τόνισε ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Σιούφας.
«Σήμερα θρηνούμε την απώλεια ενός χαρισματικού καλλιτέχνη, ενός καλού φίλου. Ο Ζυλ Ντασέν, ο άνθρωπος που έβγαλε τον ελληνικό κινηματογράφο από τα στενά του όρια και τον έδειξε στον κόσμο, ο άνθρωπος που αγωνίστηκε για τις αξίες και τα ιδανικά του, που ενστερνίστηκε το όραμα της συντρόφου του Μελίνας για την επιστροφή των Μαρμάρων και το κουβάλησε ακόμα πιο μακριά, ο φιλέλληνας που ρίζωσε την Ελλάδα στην καρδιά του και έγινε περισσότερο Έλληνας, δεν βρίσκεται πια μαζί μας. Μπορεί εμείς ήδη να αισθανόμαστε το κενό που αφήνει αλλά τουλάχιστον μας απαλύνει η σκέψη ότι θα ξανασμίξει με τη Μελίνα του στο μεγάλο θίασο των αιωνίων πρωταγωνιστών της καρδιάς μας. Αντίο αγαπημένε μας Ζυλ» δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης.

Πηγή: in.gr