"Έφυγε" ο Ευγένιος Σπαθάρης

Έχασε τελικά τη μάχη να κρατηθεί στη ζωή ο ‘’εθνικός μας καραγκιοζοπαίχτης’’, Ευγένιος Σπαθάρης. Ο 85χρονος ‘’μύθος’’ του Θεάτρου Σκιών κατέληξε το βράδυ του Σαββάτου 9/5/2009 μετά από ατύχημα, που τον είχε καταστήσει εγκεφαλικά νεκρό από την Τρίτη το βράδυ. Υπήρξε ένας πραγματικός θεματοφύλακας της ελληνικής παράδοσης. Με την απώλειά του ο Καραγκιόζης μένει ορφανός. Εμβληματική μορφή του Θεάτρου Σκιών, το υπηρέτησε με αφοσίωση και αγάπη για περισσότερα από 60 χρόνια κρατώντας τον Καραγκιόζη ζωντανό και μεταλαμπαδεύοντας την ‘’ψυχή’’ και το ‘’πνεύμα’’ του στις νεότερες γενιές.

Ο Ευγένιος Σπαθάρης γεννήθηκε στην Κηφισιά το 1924. Η ενασχόλησή του με το Θέατρο Σκιών μόνο τυχαία δεν ήταν, αφού ο πατέρας του, Σωτήρης Σπαθάρης, υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού είδους. Το όνειρο του μικρού Ευγένιου αρχικά ήταν να γίνει αρχιτέκτονας. Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας όμως, δεδομένης και της γερμανικής κατοχής, δεν του επέτρεψαν να σπουδάσει αρχιτέκτονας. Έτσι, σε νεαρή ηλικία, ο Ευγένιος άρχισε να παρουσιάζει δικές του παραστάσεις Καραγκιόζη και σιγά σιγά το όνομά του έγινε συνώνυμο του Θεάτρου Σκιών.Από το 1945 μέχρι το 1950 περιόδευσε σε όλη την Ελλάδα δίνοντας παραστάσεις σε θέατρα, κινηματογράφους και πλατείες. Συνεργάστηκε επανειλημμένα με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Ελληνικό Χορόδραμα και άλλους θεατρικούς οργανισμούς ανεβάζοντας παραστάσεις καραγκιόζη, μερικές εξ αυτών και με κανονικούς ηθοποιούς επί σκηνής.Η ενασχόλησή του με το Θέατρο Σκιών δεν έμεινε μόνο στο πλαίσιο της θεατρικής πράξης. Το 1962 ηχογραφεί όλες τις κλασικές παραστάσεις του Καραγκιόζη στην τότε Κολούμπια. Συνολικά κυκλοφόρησε με μεγάλη επιτυχία περίπου 15 έργα σε δίσκους, ενώ από το 1966 – οπότε εξέπεμψε με τον Καραγκιόζη του Σπαθάρη ο πρώτος Πειραματικός Σταθμός Τηλεόρασης – μέχρι το 1992 έπαιζε και στην τηλεόραση.Ως σκηνογράφος επιμελήθηκε αρκετές θεατρικές παραστάσεις και μάλιστα σκηνογράφησε μία παράσταση – σταθμό για το ελληνικό θέατρο, το ‘’Μεγάλο μας τσίρκο’’ του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που παρουσιάστηκε από τον θίασο Καρέζη – Καζάκου το 1972. Το 2003 θα βρεθεί και ο ίδιος στη σκηνή υποδυόμενος τον Πλούτο στην ομώνυμη κωμωδία του Αριστοφάνη, που παρουσίασε με μεγάλη επιτυχία το Θέατρο Τέχνης. Εξίσου σημαντική η παρουσία του και στον κινηματογράφο, όπου πήρε μέρος σε ταινίες, όπως: "Πικρό Ψωμί" του Γ. Γρηγορίου (1950), "Ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου" (1950), "Η Κιβωτός" μαζί με την Μελίνα Μερκούρη και τον Μίνωα Αργυράκη (κινούμενα σχέδια 1956), " Ο Μέγας Αλέξανδρος" (1960), "Η Λυσιστράτη" (1974), "Τεριρέμ" του Α. Δοξιάδη (1992) κ.α. Το 1995 ένα πραγματικό όνειρο ζωής για τον Ευγένιο Σπαθάρη έγινε πραγματικότητα με την ίδρυση του Σπαθάρειου Μουσείου Θεάτρου Σκιών στο Μαρούσι. Στόχος του η προβολή και η διάσωση του Θεάτρου Σκιών και του Καραγκιόζη στην εποχή της ηλεκτρονικής και τηλεοπτικής κυριαρχίας. Πραγματικός ‘’Δάσκαλος’’ του Θεάτρου Σκιών μεταλαμπάδευσε τη γνώση και το μεράκι του στις νεότερες γενιές. Η φήμη του ξεπέρασε από νωρίς τα ελληνικά σύνορα. Νέα Υόρκη, Παρίσι, Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Βρυξέλλες, Ρώμη, Λονδίνο, Βαρσοβία, Γενεύη, Βερολίνο, Στοκχόλμη, Κοπεγχάγη, Μόναχο, Λευκωσία, Εδιμβούργο… είναι μερικές μόνο από τις πόλεις, που ο Ευγένιος Σπαθάρης έδωσε παραστάσεις Καραγκιόζη. Το 1980 μάλιστα δημιούργησε "Σχολή θεάτρου Σκιών" στη Δανία, η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα από τους Δανούς μαθητές του.Αμέτρητες και οι βραβεύσεις του, κυρίως στο εξωτερικό. Έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το Βραβείο Ρώμης (1962), το Α' Μετάλλιο του Πρίγκιπα του Μοντ, το Α' Βραβείο Πολωνίας (1978), το Α' Μετάλλιο Τοσκανίνι (Ιταλία) το 1978 κ.ά. Το 2007 τιμήθηκε ιδιαίτερα από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για την μεγάλη του προσφορά στο Θέατρο Σκιών.Γλυκύτατος, καλοσυνάτος, σεμνός και πραγματικά ‘’σοφός’’ ο Ευγένιος Σπαθάρης δεν έπαψε μέχρι το τέλος να δημιουργεί και να ‘’παλεύει’’ για το Θέατρο Σκιών. Τα τελευταία χρόνια ασχολιόταν περισσότερο με την άλλη μεγάλη του αγάπη, τη ζωγραφική.

Την Τετάρτη, το βράδυ, ενώ βρισκόταν σε εκδήλωση στο Ινστιτούτο Γκαίτε, έπεσε από τις σκάλες με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά στο κεφάλι. Μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου και διαπιστώθηκε ότι είχε αιμάτωμα στον κεφάλι και θεωρήθηκε εγκεφαλικά νεκρός. Δύο μέρες αργότερα ‘’έφυγε’’ για πάντα, αλλά θα μας συντροφεύει για μια ζωή μέσα από τις οικείες φιγούρες του Θεάτρου Σκιών, που ο ίδιος μας έκανε να αγαπήσουμε. Τον Καραγκιόζη του… και τον Καραγκιόζη μας. Γιατί πάνω απ’ όλα… ‘’κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει, είναι που ονειρεύομαι σαν τον Καραγκιόζη’’. Καλό ταξίδι, γλυκέ μας Ευγένιε.

Πηγή: Flash.gr